Dobra odzież elektrostatyczna, niepalna to wymóg konieczny!

Odzież antyelektrostatyczna – norma EN 1149

Odzież antyelektrostatyczna chroniąca użytkownika przed wyładowaniami elektrostatycznymi powinna spełniać normę EN 1149 dotyczącą odzieży zapewniającej ochronę w strefach zagrożonych wybuchem i przemyśle elektronicznym. Odzież antyelektrostatyczną stosuje się także przy występowaniu mieszanin gazów i oparów (grupy wybuchowości II A i II B). Cechą charakterystyczną takiej odzieży jest zapewnienie odprowadzania ładunków antyelektrostatycznych.

Oznaczenie normy EN 1149:

Odzież antyelektrostatyczna stworzona jest z materiałów zawierających w swojej elementy elektroprzewodzące (tkaniny z przędzą z włóknem metalowym bądź z przędzą węglową w oplocie) lub z tkanin wykończanych antyelektrostatycznie, powlekanych lub laminowanych z folią.

Ubrania chroniące przed rozcieńczonymi kwasami, wykonane z tkanin anilanowych z dodatkiem nitek z włókien elektroprzewodzących, ubiory chroniące przed działaniem chemikaliów, wykonane z włókniny Tyvek, ubranie dla czyściciela zbiorników po paliwach ciekłych, wykonane z tkaniny poliamidowej, powleczonej kauczukiem butadienowo-akrylonitrylowym o właściwościach antyelektrostatycznych oraz ubranie chroniące przed wodą, wykonane z tkaniny powleczonej mieszanką kauczukową antystatyczną, posiadają właściwości antyelektrostatyczne.

Odzież może być także wykorzystywana w strefach zagrożenia pożarem lub wybuchem, pod warunkiem zapewnienia odpowiedniego uziemienia pracownika oraz upewnienia się, że ubrania są odporne na zapalenie lub wykończone niepalnie.

Zgodnie z dyrektywą ramową 89/391/EWG i Kodeksem pracy, pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia czy to stosując środki techniczne, organizacyjne czy też środki ochrony indywidualnej. O ochronie życia i zdrowia pracowników zatrudnionych w miejscach zagrożenia wybuchem wspomina także dyrektywa 1992/92/WE (Atex 137), wprowadzona do polskiego prawa rozporządzeniem z 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej.

W dyrektywie oraz w PE-EN 600079-0:2009 można odnaleźć klasyfikację przestrzeni zagrożonych wybuchem, zgodnie z którą mamy do czynienia ze strefą:

• 0,1,2 dotyczącą gazów, par i mgieł palnych, zmieszanych z powietrzem,
• 20,21,22 dotyczącą pyłów palnych zmieszanych z powietrzem.

Z wybuchem w atmosferze wybuchowej spotykamy się, gdy wystąpią jednocześnie trzy elementy: substancja palna, utleniacz i źródło energii. Wartość energii potrzebnej do zapalenia mieszaniny wybuchowej jest uzależniona m.in. od temperatury oraz stężenia par w mieszaninie wybuchowej. W takim obszarze należy podjąć szczególne środki ostrożności, które określone są w dokumentach: PE-E-05204 oraz CLC/TR 50404:2003.

W strefie zagrożenia wybuchem należy stosować antyelektrostatyczne środki ochrony indywidualnej, w tym odzież ochronną zgodną z przepisami dyrektywy 89/686/EWG, aby nie przyczyniać się do powstawania wyładowań elektrostatycznych.

Odzież ochronna musi spełniać określone wymogi. Są to:

• brak elektryzowania się w stopniu mogącym spowodować wyładowania z odzieży lub naelektryzowanego od niej ciała człowieka, wywołujące zapłon
• zapobieganie niebezpiecznym wyładowaniom ze spodnich warstw odzieży.

Niezwykle istotne jest odpowiednie badanie materiałów przeznaczonych na taką odzież. W związku z tym na podstawie PN-EN 1149 możemy wyróżnić dwie metody takiego badania, które muszą dotyczyć:

• pomiaru rezystancji powierzchniowej lub skrośnej,
• pomiar czasu zaniku ładunku i współczynnika ekranowania.

Badania te odnoszą się do materiałów jednorodnych elektrycznie, niejednorodnych elektrycznie zawierających włókna, przędze, w których element przewodzący jest umieszczony na powierzchni i materiałów niejednorodnych elektrycznie zawierających włókna, przędze elektroprzewodzące, w których element elektryczny jest schowany w strukturze przędzy i nie jest umieszczany na powierzchni. Wymagania dotyczące materiałów określono w PN- EN 1149-5:2009.

Wymagania konstrukcyjne oraz dotyczące użytkowania odzieży rozpraszającej ładunek elektryczny w przestrzeni zagrożonej wybuchem, gdy wartość MEZ jest większa lub równa 0,02 mJ:

• Odzież rozpraszająca ładunek elektryczny powinna całkowicie zakrywać odzież spodnią, która nie spełnia wymagań PN-EN 1149-5:2009.
• Etykiety lub paski odblaskowe powinny być przymocowane na stałe w sposób, aby nie występowały puste przestrzenie pomiędzy przymocowanymi elementami a materiałem odzieży.
• Stosowanie części przewodzących może nastąpić jedynie w przypadku, gdy będą one podczas użytkowania całkowicie przykryte materiałem zewnętrznym o właściwościach antyelektrostatycznych.
• Rozmiar odzieży powinien być zgodny z PN-EN 340:2006
• Odzież powinna być stale zapięta.
• Osoba nosząca omawiany rodzaj odzieży powinna być uziemiona.
• Odzież powinna być konserwowana zgodnie z instrukcją producenta.
• Zużycie lub silne zabrudzenie odzieży może powodować utratę jej właściwości ochronnych.

Odzież antyelektrostatyczna powinna być oznakowana zgodnie z PN- EN 340:2006 i zawierać poniższy symbol graficzny zagrożenia - ochrona przed elektrycznością statyczną( wg ISO 7000-2415) z numerem PN-EN 1149-5:2009. Ponadto powinno zawierać nazwę i adres producenta, znak graficzny wielkości, znak graficzny „patrz informacja producenta“, skład surowcowy materiału, znaki graficzne konserwacji oraz datę produkcji.